skrzydło

1. Biec, pędzić itp. jak na skrzydłach «biec, pędzić itp. bardzo szybko, z radością, z ochotą»: – Kiedy dostałam tę posadę, byłam zachwycona – opowiada Sonia, była konsultantka wielkiej firmy konsultingowej. – Pędziłam tam jak na skrzydłach, praca do późna nie była problemem, wręcz przeciwnie (...). Cosm 12/2000. Do domu wracałem jak na skrzydłach. To, co stało się w biurze organizacji „Przeglądu”, wprawiło mnie w stan euforii. A. Libera, Madame.

2. Być, znajdować się pod czyimiś skrzydłami «być pod czyjąś opieką»: Oczywiście wiele zależy od tego, czy żyjemy w kraju niepodległym czy może w jakimś satelitarnym, który znajduje się pod skrzydłami czy może pod butem wielkiego mocarstwa (...). PR roz 1998.

3. Ktoś, coś dodaje komuś skrzydeł «ktoś, coś zachęca kogoś do działania, dodaje komuś zapału, budzi czyjś entuzjazm»: Dla tych oklasków warto tańczyć. Dodają ci skrzydeł, są nagrodą, zapłatą, hołdem dla twej urody, umiejętności, talentu, wiedzy tańca. A. Zaniewski, Król.

4. Ktoś ma skrzydła u ramion; skrzydła wyrastają komuś u ramion «ktoś doznaje uczucia swobody, radości, szczęścia, ma chęć do działania»: Wyszedłem czując, jakby mi skrzydła wyrastały u ramion. Nie potraktowano mnie jak wariata, choć pomysł był zwariowany (...). K. Baranowski, Horn.

5. Opiekuńcze skrzydła «czyjaś troskliwa, serdeczna opieka»: Marta i jej brat wychowali się pod opiekuńczymi skrzydłami matki. Metr 23/02/2001.

6. Podciąć komuś skrzydła «zniszczyć czyjś zapał, spowodować czyjeś zniechęcenie, pozbawić kogoś możności działania»: Zima podcina ludziom skrzydła. Tracą wówczas chęć do pracy, są rozbici. Kładą się wcześnie, późno wstają, lecz mimo to nie mają na nic ochoty. Wprost 897/2000.

7. Rozwinąć skrzydła (do lotu) «rozpocząć intensywną działalność, wykorzystując swój talent, swoje zdolności zacząć odnosić sukcesy»: (...) prowadziła rubryki rodzinne, ale tkwiła w niej potrzeba, by samej zabierać głos na ważne tematy. Po roku 1989 rozkwitła, rozwinęła skrzydła jako znakomita społeczna i polityczna felietonistka. WO 25/03/2000.

8. Skrzydła komuś opadły «ktoś się zniechęcił, zobojętniał na coś, stracił zapał, chęci do czegoś»: Polskim orłom opadły skrzydła. Mecz z Białorusią zakończył się tylko jednym celnym trafieniem biało-czerwonych. Przekrój 37/2001.

9. Uciec, schronić się pod czyjeś skrzydła «znaleźć się pod czyjąś opieką»: Ale cóż powiedzieć o Józefie zwanym Flawiuszem, który po klęsce Świątyni Jerozolimskiej schronił się pod skrzydła rzymskich orłów – Tytusa i Wespazjana, gdzie został przyjęty z honorami. J. Krakowski, Klucze.

10. Wyrwać się, wyjść spod czyichś skrzydeł «uwolnić się od czyjejś opieki, władzy»: Próbowałam wyrwać się spod jej skrzydeł już wcześniej i zdawać na ASP w Krakowie, ale nie zgadzała się, oświadczyła, że nie będzie mi wtedy pomagać. J. Siedlecka, Wypominki.

11. Wziąć, przygarnąć kogoś pod swoje skrzydła; rozpostrzeć nad kimś swoje skrzydła «zaopiekować się kimś troskliwie»: (...) od początku wzięła pod swoje skrzydła skazanego. Dziś dałaby za niego głowę. SN 14/12/1998.